Mensenrechtenorganisaties waarschuwen voor de gespannen situatie in het Centraal-Amerikaanse land Honduras. Daar is zopas de op 28 juni weggeputschte president Manuel Zelaya weer opgedoken, waarna hij zich in de ambassade van Brazilië heeft verschanst. Het Hondurese leger, dat loyaal is aan ‘de facto’ president Roberto Micheletti, heeft het gebouw omsingeld. Ik belde even met José Luis Espinosa van de door Oxfam Solidariteit gesteunde boerenorganisatie Cehprodec. 'De situatie is uiterst gespannen,' zo vertelde hij.
Hoe is de situatie in en om de ambassade van Brazilië, het brandpunt van het conflict?
“Rondom de ambassade van Brazilië, die zich op 150 meter van de Amerikaanse ambassade bevindt, is alles gemilitariseerd. Binnenin bevinden zich 160 tot 180 mensen, behalve president Zelaya en zijn familie ook de leden van zijn kabinet, gemeenschapsleiders en andere aanhangers. Een aantal mensen heeft de ambassade intussen verlaten omdat er te weinig plaats was voor iedereen.”
Hoe stellen de strijdkrachten zich op?
“Het leger heeft de voorbije uren de intimidatie opgevoerd vanaf de omliggende woningen. In het compound van de ambassade is op zeker ogenblik een irriterende substantie naar binnen gegooid, iets chemisch dat niet op traangas leek. Gelukkig is de internationale druk hoog genoeg en heeft de Braziliaanse regering geëist dat er niet aan haar ambassade geraakt werd, maar de elektriciteit en het water zijn er wel afgesloten.”
Hoe is het dossier op het politieke vlak geëvolueerd?
“Intussen heeft Micheletti Zelaya via radio en tv opgeroepen tot een dialoog, maar wel zonder punt zes uit de Akkoorden van San José te eerbiedigen. Hij wil met andere woorden dat Zelaya afziet van de heropname van zijn presidentschap en zich voegt naar de door hem uitgeschreven verkiezingen van november. Zelaya zei meteen neen, en gewaagt van vertragingsmanoeuvres door Micheletti. Ook heeft Zelaya de militairen in de buurt van de ambassade opgeroepen niet op de menigte te schieten.”
De zittende regering heeft opnieuw een uitgangsverbod uitgevaardigd. Wordt dat nagevolgd?
“Op de centrale verkeersaders is het bijzonder rustig en ziet het ernaar uit dat het uitgangsverbod gerespecteerd wordt. Heel anders gaat het toe in de volkswijken, waar her en der barricades opgeworpen zijn en de wil tot manifestatie erg groot is. Eergisteren vielen volgens onze informatie twee doden bij meerdere confrontaties tussen de ordediensten en burgers. Heel veel mensen zijn aangehouden en naar het stadion aan Vía Olímpica overgebracht omdat er geen plaats meer is in de cellen.”
Er is sprake van de ontregeling van de economie als gevolg van de strenge controles...
“Vooral het uitgangsverbod en de avondklok liggen moeilijk, omdat mensen nu eenmaal boodschappen moeten kunnen doen en winkeliers zich moeten kunnen laten bevoorraden. Om die reden hebben de putschisten zich gedwongen gezien hun restricties overdag te verslappen, althans het gerucht gaat dat ze daar ieder moment toe kunnen overgaan. Hoe dan ook is de spanning te snijden en hebben er zich al plunderingen voorgedaan.”
Wat vinden jullie van de internationale reacties?
“Lula heeft gevraagd dat de VN-Veiligheidsraad zich in spoedzitting over de kwestie zou beraden. President Obama heeft helaas nog niets over de ontwikkelingen in Honduras gezegd”.
De vrees is reëel dat, als er niet spoedig een oplossing komt, er een burgeroorlog uitbreekt in Honduras. Acht u dat scenario realistisch?
“Hopelijk komt niet tot verder bloedvergieten. Tot voor de terugkeer van president Zelaya, maandag, kon je spreken van een klimaat van burgerlijk verzet, de voorbije uren is dat omgeslagen naar een sfeer van bijna veralgemeende insurrectie. Er zijn selectieve aanhoudingen aan de gang, de controle is drastisch verscherpt. Veel mensen hopen dat er iets als een buitenlandse interventie komt.”
Honduras heet politiek in tweeën gespleten. Hoe liggen de politieke verhoudingen volgens u?
“Volgens de jongste peilingen zijn er van iedere tien Hondurezen zeven tot acht die tegen de staatsgreep waren, van wie de helft voor de onvoorwaardelijke terugkeer van Zelaya is, terwijl de andere helft al blij is met een uitweg uit het conflict. Het belangrijkste element is echter dat de huidige regering maar door een kleine minderheid gesteund wordt. Dat zag je heel goed op de nationale feestdag op 15 september: toen kregen de putschisten hoop en al 12.000 mensen op de been terwijl de niet-officiële optocht 300.000 mensen wist te mobiliseren. Maar laat ons wel wezen: die laatste groep is ideologisch verdeeld. De meeste mensen die Manuel Zelaya steunen moet je als ‘zelayistische’ aanhangers van de Liberale Partij beschouwen, en niet als linksen.”
Zelaya wordt vandaag verkocht als een held van links, maar eigenlijk is hij van zeer conservatieven huize. Wat is uw standpunt?
“Wij blijven sceptisch tegenover Zelaya, maar áls deze hele episode al iets positiefs te bieden heeft, dan in de eerste plaats dat het de mensen politiek bewuster heeft gemaakt. Ten tweede denken wij dat ook Zelaya hier lering uit getrokken heeft en afstand genomen heeft van de meest conservatieve sectoren in het landelijke establishment.”
“Rondom de ambassade van Brazilië, die zich op 150 meter van de Amerikaanse ambassade bevindt, is alles gemilitariseerd. Binnenin bevinden zich 160 tot 180 mensen, behalve president Zelaya en zijn familie ook de leden van zijn kabinet, gemeenschapsleiders en andere aanhangers. Een aantal mensen heeft de ambassade intussen verlaten omdat er te weinig plaats was voor iedereen.”
Hoe stellen de strijdkrachten zich op?
“Het leger heeft de voorbije uren de intimidatie opgevoerd vanaf de omliggende woningen. In het compound van de ambassade is op zeker ogenblik een irriterende substantie naar binnen gegooid, iets chemisch dat niet op traangas leek. Gelukkig is de internationale druk hoog genoeg en heeft de Braziliaanse regering geëist dat er niet aan haar ambassade geraakt werd, maar de elektriciteit en het water zijn er wel afgesloten.”
Hoe is het dossier op het politieke vlak geëvolueerd?
“Intussen heeft Micheletti Zelaya via radio en tv opgeroepen tot een dialoog, maar wel zonder punt zes uit de Akkoorden van San José te eerbiedigen. Hij wil met andere woorden dat Zelaya afziet van de heropname van zijn presidentschap en zich voegt naar de door hem uitgeschreven verkiezingen van november. Zelaya zei meteen neen, en gewaagt van vertragingsmanoeuvres door Micheletti. Ook heeft Zelaya de militairen in de buurt van de ambassade opgeroepen niet op de menigte te schieten.”
De zittende regering heeft opnieuw een uitgangsverbod uitgevaardigd. Wordt dat nagevolgd?
“Op de centrale verkeersaders is het bijzonder rustig en ziet het ernaar uit dat het uitgangsverbod gerespecteerd wordt. Heel anders gaat het toe in de volkswijken, waar her en der barricades opgeworpen zijn en de wil tot manifestatie erg groot is. Eergisteren vielen volgens onze informatie twee doden bij meerdere confrontaties tussen de ordediensten en burgers. Heel veel mensen zijn aangehouden en naar het stadion aan Vía Olímpica overgebracht omdat er geen plaats meer is in de cellen.”
Er is sprake van de ontregeling van de economie als gevolg van de strenge controles...
“Vooral het uitgangsverbod en de avondklok liggen moeilijk, omdat mensen nu eenmaal boodschappen moeten kunnen doen en winkeliers zich moeten kunnen laten bevoorraden. Om die reden hebben de putschisten zich gedwongen gezien hun restricties overdag te verslappen, althans het gerucht gaat dat ze daar ieder moment toe kunnen overgaan. Hoe dan ook is de spanning te snijden en hebben er zich al plunderingen voorgedaan.”
Wat vinden jullie van de internationale reacties?
“Lula heeft gevraagd dat de VN-Veiligheidsraad zich in spoedzitting over de kwestie zou beraden. President Obama heeft helaas nog niets over de ontwikkelingen in Honduras gezegd”.
De vrees is reëel dat, als er niet spoedig een oplossing komt, er een burgeroorlog uitbreekt in Honduras. Acht u dat scenario realistisch?
“Hopelijk komt niet tot verder bloedvergieten. Tot voor de terugkeer van president Zelaya, maandag, kon je spreken van een klimaat van burgerlijk verzet, de voorbije uren is dat omgeslagen naar een sfeer van bijna veralgemeende insurrectie. Er zijn selectieve aanhoudingen aan de gang, de controle is drastisch verscherpt. Veel mensen hopen dat er iets als een buitenlandse interventie komt.”
Honduras heet politiek in tweeën gespleten. Hoe liggen de politieke verhoudingen volgens u?
“Volgens de jongste peilingen zijn er van iedere tien Hondurezen zeven tot acht die tegen de staatsgreep waren, van wie de helft voor de onvoorwaardelijke terugkeer van Zelaya is, terwijl de andere helft al blij is met een uitweg uit het conflict. Het belangrijkste element is echter dat de huidige regering maar door een kleine minderheid gesteund wordt. Dat zag je heel goed op de nationale feestdag op 15 september: toen kregen de putschisten hoop en al 12.000 mensen op de been terwijl de niet-officiële optocht 300.000 mensen wist te mobiliseren. Maar laat ons wel wezen: die laatste groep is ideologisch verdeeld. De meeste mensen die Manuel Zelaya steunen moet je als ‘zelayistische’ aanhangers van de Liberale Partij beschouwen, en niet als linksen.”
Zelaya wordt vandaag verkocht als een held van links, maar eigenlijk is hij van zeer conservatieven huize. Wat is uw standpunt?
“Wij blijven sceptisch tegenover Zelaya, maar áls deze hele episode al iets positiefs te bieden heeft, dan in de eerste plaats dat het de mensen politiek bewuster heeft gemaakt. Ten tweede denken wij dat ook Zelaya hier lering uit getrokken heeft en afstand genomen heeft van de meest conservatieve sectoren in het landelijke establishment.”
(Omdat het niet altijd over Cuba moet gaan. Binnenkort meer over Juanes en het vredesconcert in C. de la H.; Saludos...)
